گرفتگی یا اسپاسم مقعدی چیست؟

اسپاسم مقعدی یا گرفتگی عضلات مقعد که با نام انگلیسی Proctalgia fugax نیز شناخته می شود، عارضه ای ناخوشایند و بسیار دردناک است که گاهی برخی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد و با عارضه درد مقعد اشتباه گرفته می شود. این عارضه به طور کلی علت دقیق و مشخصی نداشته و معمولا در اثر وجود بیماری های مقعدی، داشتن سابقه جراحی ضربه یا… اتفاق می افتد. با این تفاوت با درد مقعدی که دائمی و همیشگی بوده و از داخل رکتوم اتفاق می افتد.
اسپاسم مقعد سبب گرفتگی عضلات مقعد شده و علاوه بر گرفتگی مقعد، فرد را از انجام فعالیت ها باز می دارد.

علائم اسپاسم مقعدی

علائم اسپاسم مقعدی به طور کلی بسیار فاحش می باشد. بروز این گرفتگی می تواند در نواحی انتهایی راست روده یعنی رکتوم، نواحی فوقانی مقعد را درگیر کند. این عارضه در برخی مواقع بسیار ناگهانی بوده و علائم قبلی به همراه ندارد. همچنین ممکن است فرد دچار گرفتگی گاهی تنها چند ثانیه درگیر اسپاسم مقعدی و گاهی ساعتها درگیر این عارضه باشند.
علائم بیمارانی که به گرفتگی مقعد مبتلا می شوند معمولا متفاوت است. برای مثال برخی افراد گاهی تنها چند ثانیه دچار گرفتگی می شوند و بعد از آن به راحتی به فعالیت های روزمره خود رسیدگی می کنند اما در مقابل ممکن است گرفتگی فردی تا ساعتها طول بکشد وعلاوه بر آن درد شدیدی را هم به همراه آورد.
بنابراین اصلی ترین علائم گرفتگی مقعد عبارت اند از:

• اسپاسم یا گرفتگی عضله اسفنکتر
• درد شدید مقعد
• ناتوانی در انجام فعالیت ها
• گرفتگی ناگهانی

علت

• قاعدگی یا عادت ماهانه زنان
• برقراری رابطه مقعدی
• بواسیر، شقاق و انواع بیماری های مقعدی
• اختلال و گرفتگی اعصاب
• فشار و زور زدن
• یبوست یا اسهال مکرر
• داشتن سابقه جراحی مقعدی

علت بروز گرفتگی مقعدی به طور کلی در افراد مختلف متفاوت است و به طور کلی یک محرک صد در صد برای تشخیص علت اسپاسم مقعدی وجود ندارد.
عادات و فعالیت های روزانه افراد موجب سفت شدن ناگهانی عضلات مقعد شده و این اسپاسم را به وجود می آورد. همچنین اختلال در اعصاب این ناحیه نیز میتواند یکی دیگر از علتهای بروز گرفتگی مقعد باشد.
در ادامه با ما همراه باشید تا برخی از علتهای بروز اسپاسم مقعدی را بازگو نماییم.

بیماری های مقعدی

وجود بیماری های مقعدی همیشه علائم دردناکی را برای فرد بیمار به وجود می آورد که اسپاسم یا گرفتگی عضلات مقعد یکی از آنهاست.شقاق مقعدی، کیست مویی، بواسیر، فیستول، آبسه، از شایع ترین انواع بیماری های مقعدی هستند که افراد به آن مبتلا می شوند.
بنابراین بیماری های مقعدی می توانند یکی از اصلی ترین علتهای اسپاسم مقعد باشند. همچنین علاوه بر خود بیماری نحوه درمان بیماری ها نیز در بروز این عارضه بی تاثیر نبوده و موجب آسیب به عضلات یا عصب ها می شوند. برای مثال روشهای جراحی فیستول، جراحی بواسیر و… که با استفاده از تیغ جراحی صورت می گیرند عوارضی چون گرفتگی به همراه دارند.

یبوست مزمن

یبوست های مکرر که زور زدن و فشار را به همراه دارد، به مرور زمان موجب آسیب به عضلات مقعد و اسفنکتر شده و گرفتگی های ناگهانی را به وجود می آورد. این عارضه علاوه بر این عارضه ناخوشایند سبب بروز اصلی ترین بیماری مقعدی یعنی بواسیر شده و انواع بواسیر خارجی و داخلی را به وجود می آورد.
بنابراین برای درمان درد مقعدی در اثر یبوست مصرف سبزیجات را فراموش نکرده و رژیم غذایی خود را کنترل کنید تا از یبوست پیشگیری نمایید.

ضربه یا آسیب

آسیب ها و ضربه های ناگهانی که حتی در اثر زمین خوردن رخ می دهد می تواند موجب آسیب به ناحیه مقعد، مشکلات و اختلالات در اعصاب پودندال و ناحیه رکتوم شود. گرفتگی های ناشی از مشکلات اعصاب و وارد شدن ضربه به طور ناگهانی و همراه با درد می باشد که گاه ممکن است تا ساعتها طول بکشد.

رابطه مقعدی

مقعد یا قسمت انتهایی راست روده یعنی رکتوم دارای ساختاری جهت دفع مدفوع داشته و خاصیت ارتجاعی چندان بالایی ندارد. بنابراین برقراری رابطه جنسی مقعدی موجب آسیب به عضلات رکتوم شده و عوارضی چون اسپاسم اسفنکتر، بی اختیاری مدفوع و یا گشادی مقعد به همراه می آورد که به راحتی قابل درمان نیست.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر بخواهیم به طور کلی این عارضه را بررسی نماییم، اسپاسم مقعدی بیماری چندان جدی نیست و گاه ممکن است در اثر قاعدگی در زنان رخ دهد. البته این نکته در همه خانمها صدق نکرده و گاهی ممکن است نشان دهنده وجود یک بیماری یا عارضه باشد.
زمانی که گرفتگی عضلات مقعد پیاپی تکرار شد و علائم دیگری چون درد شدید، سوزش، خارش، التهاب یا… نیز به همراه داشت، می بایست به یک متخصص بیماری های مقعدی مراجعه نمایید.

نحوه تشخیص

نحوه تشخیص علت اسپاسم مقعدی معمولا آسان نیست چرا که نشانه یا علائم دقیق و فاحشی وجود نداشته و آزمایش صددرصد برای تشخیص علت اسپاسم مقعدی وجود ندارد. اما به طور کلی می توان از برخی آزمایش ها و عکس برداری ها جهت تشخیص وجود عارضه غیر طبیعی کمک گرفت.
برخی از این آزمایش ها عبارت اند از:

• آندوسکوپی
• کولونوسکوپی
• تصویر برداری سونوگرافی

این آزمایش ها معمولا جهت تشخیص وجود بیماری هایی نظیر بواسیر، شقاق، فیستول، مشکلات اعصاب و … انجام می شود.

روشهای درمان اسپاسم مقعدی

برای گرفتگی عضلات اسپاسم مقعدی راه های متعددی وجود دارد که شامل روشهای خانگی و شیوه های پزشکی می شود.
اما روشن است که همیشه بهترین راه درمان یک بیماری به کار گیری روش علمی و پزشکی یک بیماری است. در ادامه با برخی از روشهای درمان اسپاسم عضلات اسفنکتر آشنا خواهیم شد.

درمان خانگی اسپاسم مقعدی

روش درمان خانگی اسپاسم مقعدی ابتدایی ترین مرحله برای درمان بیماری در منزل است. برای چند شیوه وجود دارد که نمیتوان گفت به طور صد در صد اما تا حدودی موثر هستند.

• رعایت رژیم غذایی: داشتن یک رژیم غذایی خوب و مناسب میتواند تا حد زیادی بر سیستم گوارش شما و البته درمان یبوست کمک کند. فیبر ها و سبزیجات اصلی ترین و مورد نیازترین مواد غذایی هستند که برای بهبود وضعیت یبوست می توانید از آنها کمک بگیرید.
• حمام نشیمن: حمام نشیمنگاهی یا sitzbath نیز یکی از راه های بسیار ساده و کارآمد برای شل کردن عضلات و رفع اسپاسم مقعدی می باشد که فرد می تواند از آن کمک بگیرد. برای استفاده از این حمام می بایست به مدت 20 دقیقه به طوری که تمامی ناحیه مقعد درون آب ولرم قرار گرفته است بنشینید.
• انجام تمرینات کگل: کگل نوعی ورزش جهت تقویت عضلات لگن می باشد که می تواند گرفتگی را تا حد زیادی کاهش دهد.
• استفاده از دارو های ضد اسپاسم،گرفتگی و پماد شل کننده عضلات مقعدی که تهیه آنها بدون نسخه امکان پذیر است.

روشهای پزشکی درمان اسپاسم مقعدی

روشهای نوین پزشکی همیشه بهترین راه و آخرین راه برای درمان بیماری ها هستند. لیزر با اختلاف در راس بهترین شیوه درمان بوده که قابلیت درمان انواع بیماری ها را دارد. در ادامه برخی از دیگر روشهای درمان گرفتگی مقعدی را بازگو خواهیم نمود.

• تحریک الکترونیکی: استفاده از برق و تحریک اعصاب ناحیه مقعد به شل کردن اعصاب کمک بسیار شایانی میکند.
• تزریق: تزریق بوتاکس برای متوقف کردن اعصاب مقعدی یکی از راه های بهبود و کنترل این عارضه است.

https://clinicjarahi.ir/proctalgia-fugax/