احساس درد و سوزش در داخل و اطراف مقعد می‌تواند دلایل گوناگونی (از تحریک خفیف تا یک ناراحتی شدید) داشته باشد. ممکن است سوزش مقعد را بعد از یبوست، اسهال یا همراه با خونریزی تجربه کنید. با توجه به علت زمینه‌ای، شدت سوزش از خفیف تا شدید متغیر است. بسیاری از افرادی که به این عارضه دچار هستند، از بیان مشکل خود خجالت می‌کشند و به پزشک مراجعه نمی‌کنند. در ادامه به بررسی علل مختلف و راههای درمان این عارضه می‌پردازیم:
احتمال بروز سوزش مقعد در تمامی سنین و حتی در کودکان هم وجود دارد. اما جای نگرانی نیست و تنها کاری که باید هنگام رویارویی با چنین مشکلی انجام دهید، مراجعه به دکتر برای تشخیص علت دقیق این عارضه است. عوامل مختلفی مثل عدم رعایت بهداشت، مشکلات روده بزرگ و راست روده مثل بیماری سندروم روده تحریک پذیر، التهاب روده، مصرف محرک‌ها و غذاهای تند، هموروئید، شقاق و پروکتیت را می‌توان عامل ایجاد این عارضه دانست.
چگونه علت سوزش مقعد را تشخیص دهیم؟
قدم اول برای تشخیص علت، مراجعه به یک پزشک جراح عمومی یا پزشک متخصص بیماریهای مقعد و کولورکتال است. از عادات غذایی گرفته تا شرایط پزشکی مانند بواسیر یا شقاق، می‌توانند عامل سوزش مقعدی باشند. معمولا دکتر با انجام معاینات بالینی عارضه را تشخیص می‌دهد. اما اگر علت دقیق با معاینه قابل تشخیص نبود، انجام آزمایشات و روشهای تشخیصی کولونوسکوپی، سونوگرافی، سیگموئیدوسکوپی و غیره تجویز میشود. در ادامه بصورت جداگانه هر یک از دلایل موثر در ایجاد این عارضه را بررسی می‌کنیم:
بهداشت ناحیه آنال
با توجه به حساسیت بالای مقعد، یکی از نکات مهم رعایت بهداشت این ناحیه است. بهداشت ضعیف و تمیز نشدن پوست اطراف مقعد بطور کامل، می‌تواند باعث تجمع انواع میکروب و باکتری‌ها در این بخش شده و در نهایت تحریکات پوستی و مشکلات سلامتی را به دنبال داشته باشد.
از سوی دیگر استفاده از مواد شوینده شیمیایی مثل صابون و همچنین دستمال مرطوب عطری، ممکن است باعث بروز حساسیت و تحریک پوست این ناحیه شود. نکاتی که برای سلامت و خفظ بهداشت ناحیه مقعد باید رعایت کنید:
- تمیز کردن مناسب مقعد
- پرهیز از شستن بیش از حد ناحیه
- استفاده از دستمال‌های نرم و مرطوب برای خشک کردن ناحیه
بیماریهای التهابی روده
ممکن است سوزش مقعد به دلیل یکی از بیماریهای روده مثل بیماری التهابی یا سندروم روده تحریک پذیر، کولیت و غیره ایجاد شده باشد که بعد از انجام معاینات و بررسی های لازم به راحتی توسط پزشک قابل تشخیص است.
حساسیت غذایی و مصرف محرک‌ها
داشتن عادات غذایی غلط و مصرف محرک‌ها مثل غذاهای تند، کافئین، نوشیدنی‌های الکلی و خوراکی‌های مشابه می‌توانند باعث تحریک آنال و ایجاد التهاب و سوزش در این بخش شوند. البته در این مورد احساس سوزش مقعد بصورت موقتی است و باید بعد از چندروز برطرف شود.
شقاق مقعدی
این عارضه که با نام زخم مقعد هم شناخته میشود، معمولا برای بیمار بسیار آزاردهنده و دردناک است. اگر حین اجابت مزاج یا بعد از آن درد و سوزش مقعد را تجربه می‌کنید که با خونریزی همراه است، احتمالا به شقاق مقعد مبتلا شده‌اید. البته به دلیل علائم مشابه این عارضه با هموروئید، باید تشخیص قطعی و انتخاب روش مناسب درمان شقاق را به عهده پزشک بگذارید.
یبوست و خشکی مدفوع
تعداد اجابت مزاج در هر فردی متفاوت است، اما اگر کمتر از سه بار در هفته اجابت مزاج دارید، احتمالا یبوست دارید. حرکات روده دردناک، نیاز به زور زدن هنگام دفع و خارش و سوزش مقعد هم از علائم یبوست هستند.
پروکتیت (التهاب راست روده)
این بیماری گوارشی در حقیقت ایجاد نوعی تورم و التهاب در بافت داخل روده است که علائمی مثل درد، سوزش و احساس دفع مدفوع بصورت مداوم را ایجاد میکند. علت پروکتیت بیماریهای عفونی، رابطه مقعدی و بیماریهای التهابی روده است.
اسهال یا مدفوع آبکی
اسهال و مدفوع شل می‌تواند پوشش داخل روده و پوست اطراف مقعد را تحریک کند و باعث بروز علائمی مثل سوزش مقعد شود. اگر در هنگام اجابت مزاج دچار گرفتگی یا گاز معده و روده شوید، درد هنگام مدفوع نیز ممکن است رخ دهد.
