پنومونی که در انگلیسی Pneumonia می باشد همان سینه پهلو و یا ذات الریه است که به التهاب ریه مربوط می شود. این بیماری در بیشتر موارد مانند سایر بیماری های خودایمنی بر اثر عفونت و یا ویروس ایجاد می شود.

کیسه های هوا در پنومونی ورم می کنند و داخل آن پر از مایعات می شود. در نتیجه میزان اکسیژن رسانی کاهش پیدا می کند.

نشانه های پنومونی

اکثر افرادی که به این عارضه دچار می شوند اغلب  دارای سرفه هایی خلط دار، تب و لرز شدید، نفس تنگی، درد شدید در قفسه سینه هستند. شایع ترین نشانه و علامت در افراد مسنی که به این بیماری مبتلا هستند گیجی می باشد.

در کودکان کمتر از پنج سال هم تب، سرفه، تنفس زیاد و یا اختلال در نفس کشیدن، از نشانه های پنومونی می باشد.

البته تب را نمی توان عامل تعیین کننده مناسبی برای این بیماری بدانیم زیرا بسیاری از امراض دیگر هم هستند که با علامت و نشانه تب همراه هستند. هم چنین کودکانی که زیر دو ماه هستند معمولاً سرفه نمی کنند و علامت های شدیدتر این بیماری بیشتر این موارد می باشد:

تشنج، استفراغ، کاهش یا افزایش دمای بدن، کاهش نیاز بدن به آب و تشنگی، کاهش هوشیاری، کبود شدن پوست.

انواع پنومونی و علائم هر یک از آنها 

سینه پهلو یا همان پنومونی از لحاظ باکتریایی معمولاً نشانه های مشابهی دارند مثلاً در پنومونی لژیونلا، نشانه هایی مانند شکم درد، اسهال و یا گیجی مشاهده می شود و یا در پنومونی از نوع استرپتوکوک پنومونیه، خلط هایی که از بیمار خارج می شود قهوه ای رنگ و یا سرخ هستند.

در پنومونی کلبسیلا که به ژله ارغوانی هم معروف است، خلط خونی یا هموپتیزی دیده می شود. البته خلط خونی در سایر بیماری ها هم مثل سل، سینه پهلو گرم- منفی، آبسه ریه و مخصوصاً در برونشیت حاد ظاهر می شود 

پنومونی مایکوپلاسما که با ورم غده های لنفاوی گردن، و یا عفونت گوش ظاهر می شود. در پنومونی ویروسی هم بیشتر خس خس کردن سینه مشاهده می شود. 

عوامل خطر

مهمترین مواردی که زمینه ابتلا به سینه پهلو را فراهم می کنند عبارتند از : مصرف الکل و سیگار، بیماری های مزمن ریوی، کبدی، کلیوی، نقص سیستم ایمنی بدن، مصرف داروهای سرکوب کننده و مسدود کننده مثل مهار‌کننده‌های پمپ پروتون یا مسدود‌کننده‌های H2. البته ناگفته نماند که با افزایش سن هم احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر خواهد شد.

روش های تشخیص

در این مرحله معمولاً پزشک هم از نشانه های فیزیکی و هم از اشعه ایکس برای قفسه سینه جهت تشخیص پنومونی استفاده می کند.

در هر صورت تشخیص و پیدا کردن علت دقیق این بیماری کمی دشوار است. مثلاً در کودکان زیر دو ماه تنفس بیش از 60 بار در دقیقه و یا در کودکان بین دو ماه تا یک سال تنفس بیش از 40 بار در دقیقه و …ملاک قرار گرفته است.

اما در افراد بزرگسال اگر پنومونی خفیف باشد لازم به بررسی دقیق نیست زیرا خطر کمتری دارد اما اگر شرایط به گونه ای باشد که مجبور به بستری در بیمارستان باشند باید آزمایش خون، پالس اکسیمتری، رادیوگرافی قفسه سینه و همچنین شمردن کامل الکترولیت‌های سرم، سطح پروتئین واکنشی C و احیاناً آزمایش‌های عملکرد کبد انجام شود. 

درمان 

برای درمان این بیماری معمولاً آنتی بیوتیک و مسکن های معمولی، استراحت کامل، مصرف مایعات پاسخ می دهد. اما در افراد سالمند و یا افرادی که بیماری های زمینه ای دیگری هم دارند، نیاز به مراقبت بیشتر می باشد و حتی اگر فرد در منزل بهبود نیافت باید به بیمارستان مراجعه شود.

بر اساس آمار و اطلاعات در کل جهان حدود 7-13? مورد پنومونی کودکان باعث بستری شدن آنها در بیمارستان می شود. برای پذیرش بزرگسالان جهت درمان پنومونی در بیمارستان نمره ای به نام CURB-65 وجود دارد که به این صورت می باشد: اگر این نمره بین صفر تا یک باشد یعنی فرد میتواند خودش را در منزل درمان نماید و اگر نمره دو باشد بستری کوتاه مدتی در بیمارستان خواهد داشت، اما اگر این عدد بین سه تا پنج باشد پزشک توصیه می کند که فرد حتماً بستری شود.

پیشگیری

در آخر اینکه با رعایت این موارد ساده اما مهم می توان از بیماری خطرناک و تقریباً کشنده پیشگیری نمود:

• ترک سیگار:  به دلیل اینکه سیگار بافت ریه ها را از بین می برد.
• دور ماندن از افراد آلوده به این بیماری
• اگر سن شما بالای 65 سال می باشد و یا دارای بیماری هایی هستید که باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شما می شود بهتر است واکسن مربوط به این بیماری را که همان واکسن پنوموکوک میباشد دریافت کنید.
• در صورت سرماخوردگی و یا آنفولانزا هم واکسن آنفولانزا را بزنید.

منبع: کلینیک نوین