هماتوم چیست؟

به طور کلی به نشت خون از عروق بزرگتر مانند سیاهرگ ها و سرخرگ ها هماتوم گفته می شود که می تواند علائمی چون کبودی (بنفش شدن) را به همراه بیاورد. هماتوم ممکن است در نقاط مختلفی از بدن شکل بگیرد و دارای انواع داخلی یا خارجی باشد. برای مثال هماتوم مغزی یکی از انواع داخلی این عارضه است که در اثر ضربه یا فشار به وجود آمده و عدم درمان آن باعث مشکلات مغزی یا حتی مرگ می شود. 

یک از نکات حائز اهمیت در زمینه بروز هماتوم این است که علاوه بر خونریزی از رگ، لختگی خون در ناحیه نیز به وجود می آید؛ برای مثال در برخی از خانم ها خون لختگی هماتوم در پشت جنین خطر سقط را نیز به همراه دارد که به آن هماتوم بارداری نیز گفته می شود. ( توجه فرمایید که هماتوم مقعدی با بواسیر در بارداری با یکدیگر تفاوت دارند.)

یکی از انواع بسیار شایع از هماتوم، هماتوم پری آنال یا هماتوم مقعد می باشد که افراد به توجهی نمی کنند. برخی افراد هماتوم پری آنال را با پرولاپس رکتوم اشتباه گرفته و سعی بر انتخاب روش های درمانی نامناسب دارند که این موضوع بسیار مخرب تر است.  

علائم هماتوم پری آنال

هماتوم مقعد نیز مانند سایر بیماری ها دارای علائم و شواهدی است که برخی از آنها عبارت اند از: 

• تورم در ناحیه اطراف مقعد 
• مشاهده خون در مدفوع
• تغییر رنگ پوست (سرخی یا کبودی)
• درد، سوزش و ناراحتی
• خونریزی مقعدی
• بی اختیاری مدفوع
• احساس گرم بودن ناحیه تحت هماتوم

علت هماتوم مقعد

یکی از اصلی ترین علتهای بروز هماتوم، وارد شدن ضربه یا فشار بر ناحیه است. برای مثال در هنگام بروز هماتوم مغزی یا حتی نمونه ساده تر از آن مانند هماتوم انگشت یا ناخن وارد شدن ضربه شدید، علت اصلی تلقی می شود. اما در ناحیه مقعد، علاوه بر وارد شدن ضربه یا فشار عوامل دیگری چون یبوست های مکرر، اسهال شدید، جراحی های مقعدی،سرفه یا عطسه های سنگین (در افراد سن بالا و حساس) و… باعث ایجاد هماتوم شود. 

عوارض هماتوم

هماتوم به طور کلی قابل درمان بوده و با توجه نوع عارضه دارو یا روش درمانی جایگزین تجویز می شود. اگر درمان هماتوم به تعویق افتد یا فرد خود درمانی کند، ممکن است دچار بروز عوارض جدی تری شود که عبارت اند از: 

• سردرد ، سرگیجه  و مشکلات گفتاری (در صورت ابتلا به هماتوم سر)
• خونریزی مقعدی (در صورت ابتلا به هماتوم مقعد )
• خونریزی واژینال (در صورت هماتوم بارداری )

نحوه تشخیص پری آنال

به طور کلی برای تشخیص هماتوم مقعدی، معاینه فیزیکی یا چشمی پزشک باید انجام شود؛ این نکته را نیز به خاطر داشته باشید که هماتوم مقعدی با بیماری هموروئید متفاوت بوده و در نتیجه نحوه درمان آنها نیز متفاوت است. همچنین هماتوم مقعد تنها در ناحیه دور و اطراف مقعد ظاهر شده و در نتیجه نیازی به انجام کولونوسکوپی یا سایر عکس برداری ها نیست. 

البته ناگفته نماند که گاهی علائم شخص پیچیده و متفاوت باشد که در این هنگام پزشک برای اطمینان اصل نمودن از نوع دقیق بیماری انجام آزمایش ها یا عکس برداری ها را لازم می داند. 

همچنین ناگفته نماد در تشخیص هماتوم های داخلی، انجام تصویر برداری برای تشخیص دقیق اجباری بوده و عدم انجام آن، نمیتوان عارضه را شناسایی کرد. 

درمان هماتوم

در هماتوم های بسیار سطحی مانند هماتوم ناخن، بدن به مرور زمان، آن را ترمیم و خون خارج شده را جذب می کند. برای مثال جهت تسریع زودتر می توان از روش هایی مانند استفاده از کمپرس سرد یا بستن ناحیه با یک حوله استفاده نمود؛ اما در برخی از هماتوم های پیچیده تر مانند هماتوم پری آنال که علائم شدید تری را به همراه دارند، مراجعه به متخصص ضروری است. 

تجویز داروهای ضد خون لختگی، دارو های مسکن کاهش درد و … را تجویز می کند. البته این نکته را به خاطر داشته باشید مصرف داروهایی نظیر آسپرین که خون را رقیق می کنند، به هیچ عنوان توصیه نمی شود و بالعکس موجب خونریزی بیشتر می شود.

برخی از روشهای درمان هماتوم مقعد به طور کلی عبارت اند از: 

• استفاده از کمپرس های سرد 
• تجویز دارو توسط پزشک
• تزریق دارو های مربوطه به ناحیه دچار هماتوم 
• در صورت عدم اثر بخشی روشهای ذکر شده، تجویز جراحی یا لیزر توسط متخصص بیماری های مقعدی

درمان گیاهی 

• استفاده از انواع روغن هایی نظیر روغن نارگیل، روغن شترو … 
• مصرف عسل
• نوشیدن دمنوش هایی نظیر بابونه، بیدمشک، بهار نارنج و ریشه پامچال

روشهای درمان گیاهی به طور کلی دارای تاییدیه علمی نبوده و نمی توان به صد در صدی بودن آنها نظر قطعی داد؛ بنابراین بهتر است از این روش به مدت محدود استفاده نموده و در صورت عدم اثر بخشی حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. همچنین پیشنهاد می شود خانمهای بارداری به هیچ عنوان برای درمان انواع هماتوم خود درمانی نکرده و حتما به متخصص زنان خود مراجعه کنند. 

بیشتر